Historia inflacji na świecie

Wiek XVI - złota waluta, transport metali szlachetnych do Europy, wybuch inflacji, przedstawienie pieniądza jako normalnego dobra o odpowiedniej cenie dyktowanej użytecznością (popytem) i rzadkością (podażą) XVII - XIX - waluty oparte na kruszcach, podaż pieniądza nie nadąża za rozwojem gospodarczym, deflacja.

Niemcy 1914-1923 Przyczyny inflacji

Finansowanie wydatków wojennych, a w lipcu 1914 - zawieszenie wymienialności na złoto. Możliwość przyznawania kredytów państwom związkowym oraz przedsiębiorstwom wojennym. Finansowanie reparacji wojennych. Wzrost cen około 2 razy.

Plan na 44 lata i podatki z celem konfiskaty do 65% dóbr był mało skuteczny, deprecjacja marki, inwazja aliantów w Zagłębiu Rury - strajki - wypłata świadczeń socjalnych z drukowanych pieniędzy, indeksacja płac, deprecjacja spowodowana deficytem handlowym, spirala inflacyjna, wzrost cen od 31 lipca 23 do 30 List. 23-853664 razy.

Stabilizacja:

Zawieszenie wypłat do Zagłębia Rury, ustanowienie nowego banku "Deutsche Rentenbank" z pułapem emisji 2.4 mld Rentenmarek, do obrotu równoległego. Zakaz zakupu bonów skarbowych przez Reichsbank, 16 litopad 1923 denominacja i deklaracja zbilansowania budżetu. Ceny przestają rosnąć w listopadzie 1923, interwencje na Forexie stabilizują kurs. 1926 free float, wymienialność. Opóźniona recesja do 1926 roku. Trudne do oceny związki przyczynowo - skutkowe, spirala pomiędzy pieniądzem, płacami i kursem walutowym.

Koszty wysokiej inflacji: redystrybucja majątku, błędna alokacja zasobów, spekulacja i manipulacje finansowe dominują działalność gospodarczą, spory o rewaluację starych długów, nieefektywny barter, recesja poinflacyjna, erozja bazy podatkowej (opóźnione zapłaty).

Austria 1914-1924

Podobnie jak w innych krajach, niezbilansowany budżet, ceny od 100w1914 do 11271w1922, ale silniejszy związek inflacji z kursem walutowym niż z podażą pieniądza (małe państwo). Zakończenie inflacji natychmiastowe po ogłoszeniu programu stabilizacyjnego w 1922 (oddziaływanie przez oczekiwania inflacyjne), potem jednak nawrót inflacji aż do wygaszenia w 1924 (wprowadzenie szylinga).

Węgry 1939-46

Monetyzacja deficytów podczas wojny prowadzi do inflacji, po wojnie malejąca podaż (zniszczenia wojenne, reparacje narzucone przez Rosjan uszczuplają podaż), ekspansja popytu związana z deficytem budżetowym, prędkość obiegu rośnie ok. 300 krotnie. 18 grudnia 1945 dekret o stemplowaniu, za 4 jednostki pieniężne dostawało się jedną, ostemplowaną, ważną.

Po kilku dniach niepewności nagły spadek cen o 40-80%. Dalsza monetyzacja i nawrót inflacji. 1 sierpnia 1946 wprowadzenie forinta = 400 oktylionów (ang.) pengo. W przeciągu 8 lat na Węgrzech ceny wzrosły 12572 razy.

Wielka Brytania - rozpędzenie inflacji

Od 1948 go 1967 roku zaledwie dwukrotny wzrost cen. Listopad 1967 dewaluacja Funta o 14.3%, wzrost cen importowych o 9%. Przyczyną był deficyt handlowy utrzymujący się od wojny. Następnie podwyżki płac, wzrost inflacji. Rząd przed wyborami 1970 zwiększa popyt i nie reaguje na podwyżki płac (bezrobocie 2.5% uznawane za wysokie).

Nowy rząd od połowy 1971 podejmuje politykę gwałtownego zwiększania produkcji i zatrudnienia, w myśl idei Keynesowskich i krzywej Phillipsa. Zmniejszenie podatków o 1200 mln Funtów, możliwość odpisu podatkowego oprocentowania kredytów (zmniejsza cenę kredytu nawet o 95%), ekspansywna polityka pieniężna prowadzi do wzrostu podaży pieniądza.

Zmniejszenie rezerwy obowiązkowej (liquid asset ratio) z 28% do 12.5%, zwiększa możliwość kreacji kredytu przez kontrolę bazy monetarnej. Działania te prowadzą do stagflacji (6.2% inflacji i 3.8% bezrobocia w 1972).. Między 1971:4 a 1973:4 podaż pieniądza m³ rośnie o 60%.

Od połowy 1972 kryzys bilansu płatniczego spowodowany odpływem kapitału zagranicznego oraz deficytem w BH. Uwolnienie Funta (1972). Pomimo nacisku wywieranego na banki i podniesienia stopy (minimum lending rate) BC z 11.5 do 13% podaż pieniądza gwałtownie rośnie. W lipcu 1973 deprecjacja o 10%.

Październik 1973 wzrost cen ropy pogłębia kryzys. Spadek PKB o 1.75%, pogłębienie deficytu CA. Bezpośredni wpływ na inflację ok. 2.25%. Atmosfera kryzysu zwiększa szybkość obiegu pieniądza o 30% pomiędzy 1974a1977. Opóźnienie reform związane z kolejnymi wyborami. W 1975 roku inflacja 27%.

USA - tłumienie inflacji

Inflacja do 1979, przyczyną ekspansywna polityka fiskalna końca lat 60 - tych, szok naftowy 1973 przyczynia się do połowy wzrostu inflacji (12.1% w 1974). Restrykcyjna polityka pieniężna i fiskalna (1974-5) prowadzą do spadku aktywności gospodarczej i nieznacznego spadku inflacji (5.1% 1976). Poluzowanie polityki pieniężnej, wzrost gospodarczy i rosnące płace prowadzą do ponownego przyspieszenia inflacji do 12.8% w 1979.

Polityka antyinflacyjna 1978: pułap wzrostu wynagrodzeń pracowników federalnych 5.5%; zaostrzenie polityki pieniężnej (wykres); kontrola rezerw bankowych powodują spowolnienie kreacji pieniądza, jednak II - gi szok naftowy 1979 ponownie przyspiesza inflację.

Polityka administracji Reagana: dalsze zaostrzanie polityki pieniężnej, wiara w racjonalność oczekiwań, trzykrotna obniżka podatku dochodowego po 10% miała wspierać zachęty dla podażowej strony gospodarki. Równowaga budżetowa miała zostać osiągnięta w 1985 roku na bazie szybszego wzrostu (została w 1998). Rosnące bezrobocie (10% w 1982), spadek produkcji (10%1982) oraz niewypłacalność Meksyku (groźba dla systemu bankowego) powodują poluzowanie polityki pieniężnej. Wzrost gospodarczy, osłabienie tendencji inflacyjnych, wygaśnięcie szoku podażowego, (CPI 5%1982).